"A gran lección das aulas galegas"

As familias, os escolares e os profesores de Infantil, Primaria, Secundaria, Bacharelato e Formación Profesional están a dar unha lección. As clases presenciais acaban de renovarse tras as vacacións e os contagios por coronavirus cos que se pechou o primeiro tramo do curso foron mínimos. Ata agora, aínda que o repunte destes días non é atribuíble ás escolas senón ao que pasou fóra delas durante a paréntese vacacional. O que está a ocorrer demostra que manter con certa normalidade actividades imprescindibles e multitudinarias, con toda a prudencia que requiren as circunstancias, e blindarse con éxito fronte a un inimigo invisible e voraz non son cuestións incompatibles. O sentido da responsabilidade, a disposición xeral dos afectados a ofrecer o mellor de si mesmos para minimizar o risco e o respecto ás normas que brinda o ensino constitúen un espello no que outros sectores poden mirarse.

O primeiro cuadrimestre terminou con só 867 casos activos nos centros educativos galegos. Salvo casos puntuais, en que houbo que pechar algunhas aulas e clausurado algunha escola, o balance foi positivo. Pór en marcha o ensino infantil e medio implica mobilizar cada día nada menos que a 359.000 estudantes e a 39.500 profesores, unha cifra que roza as 500.000 persoas incluídos monitores, auxiliares de comedor e de transporte. Como tantos outros prognósticos errados —que as máscaras non servían para nada, que o patógeno transmitíase nas superficies e non por aerosois, que coa gripe chegaría a hecatombe...—, a apertura dos colexios non supuxo ese temido factor multiplicador para expandir a pandemia. Máis ben o contrario. É certo que a situación empeorou estes días tras o Nadal, ao superarse por primeira vez a barreira dos 1.400 positivos —por encima do máximo de novembro— pero eses contactos na súa maioría son alleos á actividade escolar posto que a súa eclosión coincide coa paréntese vacacional. Demostrouse por tanto que as escolas actúan como o primeiro muro de contención, facilitando a detección de posibles brotes e propiciando á vez o seu rápido illamento e control.

Tamén os bos resultados dos colexios deixan en evidencia outras anomalías, como a dos centros de saúde, recintos acoirazados desde hai un ano, onde acceder a unha consulta resulta un prodixio, ou a das administracións, atascadas pola lentitude nas citas aos usuarios. Os cambios na cúpula da Consellería de Educación, coa chegada do seu novo titular, tamén propiciaron unha mellor xestión e un maior entendemento. As recomendacións para afrontar a crise nos centros foron moi xenéricas. Apenas pasaron o que ditamina o sentido común: planificación graduada de entradas e saídas, lavado frecuente de mans, mantemento da distancia de seguridade... Equipos directivos, proxenitores e nenos asumen a carga de garantir coas súas accións a máxima protección sen recibir máis aló de instrucións básicas e carecendo dalgunha experiencia previa para manexar unha situación tan delicada. Nin sequera a invernada foi impedimento para renovar o curso tras o parón do Nadal. Coa implicación e o compromiso de todo o colectivo no seu conxunto logrouse converter así os centros escolares en lugares seguros fronte ao virus.

Os nenos galegos están a conmover aos profesores polo seu ejemplaridad. Vitalistas e loitadores, mesmo mostran unha concienciación maior que a de moitos adolescentes. Asumen con naturalidade, case como un xogo, as cousas tan distintas que pasaron a integrar a súa rutina e a súa indumentaria. Nin sequera os benjamines, ata 5 anos, prescinden da máscara a pesar de non ter obrigación de levala. Non hai motivo para pensar que, se perseveran nestas pautas e non varían as circunstancias exógenas, as cousas vaian torcerse no que resta de aquí ao verán.

Parte do mérito nesa actitude corresponde aos pais, que inculcan en casa as recomendacións. Ademais, a través das súas asociacións, algúns mostran un elevado grao de compromiso na procura de ambientes confortables chegando a comprar pola súa conta purificadores de aire para minorar a apertura de xanelas. As normas de ventilación obrigan a pasar un inmenso frío neste inverno helador. Non queda outra que permanecer máis abrigados nas aulas, ata coa cazadora e o abrigo posto e mesmo con gorros de la. E palabras elogiosas merecen por igual os mestres, sen reticencias a exporse nin escatimar sacrificios en favor da docencia. Uns alargan xornada. Outros pagan mesmo do seu peto protectores e ata micrófonos cos que facerse audibles ante o alumnado.

Vivimos tempos perigosos para a verdade e a razón, nos que hordas interesadas utilizan a rabia, o medo e o odio para desinformar aos cidadáns e convencerlles de calquera idea desatinada que deteriore a convivencia e rebente o sistema. Non existe outra vacina contra esa ponzoña que a educación. Da primeira onda a esta, polo menos aprendemos que acudir ás aulas resulta fundamental para transmitir e perpetuar o coñecemento co que se constrúe unha sociedade plural, integradora, comprensiva co pensamento do outro e próspera.

Elixir con fundamento en que e en quen confiar, labrar persoas críticas e con criterio: niso consiste o bo ensino. Para esa excelsa misión permanecen abertas contra vento e marea as escolas, fóra dalgúns cursos en réxime semipresencial. Unha imaxe dunha forza simbólica extraordinaria nestes desconcertantes momentos. 

 

"La Opinión A Coruña"